خروج از سایه

نام دکتر علی‌اکبر ولایتی برای نامزدی در انتخابات سال 92به میان آمده است

فرزانه آئینی:

یک پایگاه خبری اصولگرا، اعلام کرد که علی‌اکبر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل خود را برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده آماده می‌کند. این سایت، راه‌‌اندازی سایت اینترنتی ولایتی را نشانه‌‌ای دال بر این موضوع گرفته بود. در عین حال خبرنگار آسمان کسب اطلاع کرد که آقای ولایتی البته از سوی برخی از اصولگرایان مورد توجه قرار گرفته و با او درباره انتخابات سال آینده ریاست‌‌جمهوری صحبت کرده‌اند. علی‌اکبر ولایتی، اولین بار نیست که در معرض انتخاب اصولگرایان قرار می‌گیرد. اولین بار نیست که خود تصمیم به شرکت در انتخابات می‌گیرد، اما او هیچگاه تاکنون نتوانسته خود را در معرض رأی مردم ایران قرار بدهد. در سال ۸۰، سیدمحمد خاتمی می‌خواست در دور ریاست‌جمهوری شرکت کند، از ولایتی به عنوان یکی از گزینه مهم و رقیب او نام بردند اما ولایتی با هوشیاری در آن انتخاباتی که می‌دانست پیروزش سیدمحمد خاتمی است، کاندیدا نشد و حاضر نشد پا در عرصه رقابت‌ها بگذارد. سال ۸۴ اما اعلام کرد که تصمیم دارد در رقابت‌ها شرکت کند. اما از همان ابتدا تأکید کرد که اگر‌هاشمی‌رفسنجانی خود را کاندیدای انتخابات کند، از حضور در رقابت‌‌ها صرف‌نظر می‌کند. چنین نیز شد و اصولگرایانی که او را دعوت کرده بودند، مأیوس شدند. سال ۸۸ اما او حاضر نشد با حضور میرحسین موسوی و محمود احمدی‌نژاد و مهدی کروبی، پا در میدان رقابت بگذارد. این دوره جدید البته ممکن است انتظار دیرین او به پایان برسد. تاکنون برخی از اعضای حزب مؤتلفه اسلامی با او دیدار کرده‌اند و پیشنهاد خود را نیز داده‌اند. ولایتی گویا شرطی گذاشته مبنی بر اجماع تمام اصولگرایان بر نام او. این شرط در صورتی که محمدباقر قالیباف، محسن رضایی، سعید جلیلی، غلامعلی حدادعادل، علی لاریجانی و چند نفر دیگر خود را برای شرکت در انتخابات آماده می‌کنند، محقق می‌شود؟ به نظر می‌رسد راه چندان سهل و آسان نیست، اگرچه ممکن است بسیاری از اصولگرایان نخواهند مجدداً «هندوانه دربسته‌ای» را که در سال ۸۴ امتحان کردند، امتحان کنند و به نیروهایی که تشکیلاتی و ریشه‌دارتر باشند و سابقه خود را در امور اجرایی و مدیریتی پس داده باشند میدان بدهند، اما بعید است که هواداران محمود احمدی‌نژاد، اعضای جبهه پایداری، حامیان محمدباقر قالیباف و حتی حامیان سعید جلیلی و غلامعلی حدادعادل به راحتی بر نام علی‌‌اکبر ولایتی به اجماع برسند و او را بپذیرند. ولایتی شاید تنها سیاستمداری باشد که در بین اصولگرایان بیشترین سابقه مدیریت اجرایی را در سطوح بالا داشته و توانسته، ضمن حمایت از جناح خود، جناح رقیب را نیز راضی نگه دارد. علی‌اکبر ولایتی حتماً کاندیدای شایسته‌ای است برای اصولگرایان، حتماً می‌‌تواند بسیاری از بحران‌های خارجی را مدیریت کند، حتماً مورد وثوق مقامات ارشد نظام است و البته حضورش نشانه مثبت و مهمی می‌‌‌‌تواند برای اصولگرایان باشد، اما باید بپذیرد که پا در میدانی می‌گذارد که چندان طی کردن آن برایش راحت نیست. حضور ولایتی یک نشانه است. نشانه‌‌‌ای که شاید بعدها بشود بیشتر درباره آن نوشت.

«مورد وثوق بودن همه جریان‌های اصولگرا» فاکتوری است که علی‌اکبر ولایتی را به صدر فهرست کاندیداهای احتمالی این طیف کشانده است.  کمتر از یکسال به برگزاری یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده در حالی که اصلاح‌طلبان هنوز برای شرکت کارزار به قطعیت نرسیده‌اند، اصولگرایان فهرست اشخاص مطرح برای کاندیداتوری در انتخابات پیش رو را زیر ذره‌بین قرار داده‌اند . کم نیستند چهر‌ه‌هایی از جناح راست که از آنها به عنوان گزینه‌های مطلوب این جریان در انتخابات آتی نامبرده می‌شوند. سعید جلیلی، علی لاریجانی، محمدباقر قالیباف، منوچهر متکی  از جمله افرادی‌اند که نامشان در کنار علی‌اکبر ولایتی برای کاندیداتوری ریاست جمهوری آینده چند ماهی است به‌گوش می‌رسد و آنچه انتخاب از میان این هم‌قطاران را برای اصولگرایان دشوار کرده یافتن چاره‌ای است که به‌رغم انتخابات‌های گذشته که ازجانب جناح راست حداقل سه نامزد با هم به رقابت می‌پرداختند در این دور از انتخابات تعداد کاندیداهایشان را به حداکثر دو نفر تقلیل دهند. همین امر سبب شده است که رایزنان انتخابات این جریان که همچون گذشته برخاسته از طیف سنتی اصولگرایانند به بهانه افطاری هم که شده با چهره‌های مورد نظرشان دیدار کنند که از جمله آنان می‌توان به علی‌اکبر ولایتی اشاره کرد.  اگرچه ولایتی این روزها سخن گفتن درباره احتمال کاندیداتوریش در انتخابات پیش رو را به آینده حواله می‌کند اما دیدار اخیر وی با رایزنان انتخاباتی اصولگرا و برخی تحرکاتش هچون ماموریت وی و برخی نزدیکانش برای راه اندازی و سازماندهی ستادهای انتخاباتی. یا با راه‌اندازی سایت شخصی‌اش، گمانه‌زنی‌ها در مورد آغاز فعالیت‌های انتخاباتی‌اش را تشدید کرده و خبر از تمایل وی برای حضور در کارزار خردادماه ۹۲ می‌دهد. همچنان که شنیده شده برخی اصولگرایان در دیداری که با ولایتی داشتند مجددا پیشنهاد موتلفه را مطرح کرده و  از او رسما برای کاندیداتوری در انتخابات آینده دعوت کرده‌اند اما او مجددا همان نظر پیشینش را بیان کرده. به‌رغم شکافی که طی سه سال اخیر میان جناح راست ایجاد شده ولایتی جزء معدود مردان این طیف است که اجماع بر سرش راحت‌تر از سایر گزینه‌های مطرح شده است. ولایتی که به طبیب سیاست شهره شده و ۱۵ سالی می‌شود که به مشاورت امور بین‌الملل رهبری مشغول است در این مدت توانسته است اعتماد بسیاری را به‌خود جلب کند آنچنان که از‌هاشمی‌رفسنجانی گرفته تا محمود احمدی‌نژاد اعلام حمایت از او را در لفافه و آشکارا اعلام کرده‌اند. از سوی دیگر با توجه به اینکه ولایتی قبول کاندیداتوری در انتخابات آتی به حمایت قریب به اتفاق طیف‌های جناح راست مشروط کرده است، قابل حدس است که وی حمایت بزرگان اصولگرا را برای ورود به عرصه انتخابات به دست آورده است چون اگر غیر از این بود، ولایتی همجون انتخابات ریاست جمهوری ۸۸ که به‌رغم دعوت مکرر منتقدان دولت برای ورود به انتخابات به‌خاطر عدم کسب حمایت بزرگان از ورود به رقابت سر باز زد این بار نیز به صراحت اعلام این حمایت را مقدمه ورود می‌دانست. بنابراین با ضمیمه شدن حمایت بزرگان اصولگرا به شخصیت موجه ولایتی بعید به نظر می‌رسد که جلب حمایت جبهه پایداری از ولایتی در این میان برای پیران اصولگرا چندان دشوار باشد.

چرایی سکوت ولایتی

در این میان سوالی که مطرح می‌شود این است که «چرا علی‌اکبر ولایتی اصرار دارد درباره حضورش درعرصه انتخابات ریاست جمهوری سال آینده اظهار نظر نکند؟» در پاسخ به این ابهام نیز باید در نظر گرفت که شاید ولایتی روزهایی را به یاد می‌آورد که در سال‌های دهه ۶۰ قرار بود نخست وزیر شود، اما مجلس وقت با ولایتی جوان همراهی نکرد تا «پزشک سیاستمدار» به «دیپلمات ارشد ایران» در ۱۶ سال متمادی تبدیل شود. او از سال ۶۰ تا ۷۶ سکان داری وزارت امور خارجه را بر عهده داشت. موید این احتمال نیز این است که وی که برخلاف غیبت برخی گزینه‌های کاندیداتوری اصولگرایان چون منوچهر متکی وزیر سابق امور خارجه در نشست‌ها همچنان به حضور در نشست‌های رسمی و عمومی ادامه می‌دهد.

چرایی اعتماد شخصیت‌های نظام به ولایتی

رفتار سیاسی ولایتی در عرصه داخلی او را به چهره مورد اعتماد شخصیت‌های اثرگذار بدل کرده است. همچنان که او طی این سال‌ها به دلیل حضور مداوم در مراسم‌های «بدرقه» و «استقبال» رئیس دولت ، به عنوان چهره‌ای تاثیرگذار و مورد اعتماد «احمدی‌نژاد»، شهره شد. در کنار این، پس از اعلام انصراف ولایتی از کاندیداتوری در انتخابات دوره نهم ریاست جمهوری به نفع‌هاشمی‌رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز بارها از او به عنوان چهره‌ای یاد کرده است که در صورت حضور در انتخابات ریاست جمهوری از او «حمایت» می‌کند.

ولایتی کیست؟

 وی در چهارم تیر ماه ۱۳۲۴ در روستای رستم‌آباد شمیران تهران متولد شد. پدرش کارمند و مادرش خانه‌دار بود. وی در سال ۱۳۴۳ در کنکور سراسری دانشگاه‌ها شرکت کرد و برای تحصیل در رشته پزشکی به دانشگاه تهران رفت. پس از اتمام دوره دکتری، تخصص اطفال را در مرکز طبی کودکان دانشگاه تهران و فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی را در دانشگاه جانز‌هاپکینز آمریکا گذراند. پس از پیروزی انقلاب به عنوان معاون وزارت بهداری، نماینده تهران در اولین دوره مجلس شورای اسلامی و بعد از آن به مدت شانزده سال، در دوره‌های ریاست جمهوری علی خامنه‌ای و‌هاشمی‌رفسنجانی، به عنوان وزیر امور خارجه فعالیت کرده ‌است. پس از آن مشاور بین‌الملل مقام رهبری گردید و هم‌اکنون نیز در این سمت انجام وظیفه می‌کند. علی‌اکبر ولایتی، به‌طور سمبیلک در چند دانشگاه‌ در فهرست استادان قرار دارد. وی در مجمع تشخیص مصلحت نظام و بنیاد دائره‌المعارف اسلامی نیز حضور دارد. او ریاست رسمی بیمارستان دکتر مسیح دانشوری و جمعیت حمایت از پیوند اعضاء را هم برعهده دارد. او همچنین عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی است. عمده فعالیت ولایتی طی ۸ سال اخیر، سخنرانی و تحقیق و پژوهش حول محور «تاریخ اسلام»، «ادبیات فارسی»، «معماری»، «هنرهای اسلامی» و امثالهم بوده است.