حضور مرسی در تهران ، یک پیروزی دیپلماتیک؟

گفت و گو با شفقنا 31 مرداد 1391

جنبش عدم تعهد در سال  1961 در اوج جنگ سرد میان دو قطب ابرقدرت جهان شکل گرفت. جنبش عدم تعهد به عنوان یک تشکل مهم بین‌المللی و تأثیرگذار بر روند تحولات جهان، از همان ابتدای تشکیل با هدف پایان دادن به دوران استعمار و مخالفت با سلطه‌ قدرت‌های بزرگ شروع به کار کرده است. این اهداف برای کشورهایی که جزو هیچ کدام از اردوگاه های قدرت نبودند بسیار مهم و بیانگر وحدت میان این کشورها بود.هم اکنون این جنبش متشکل از 120 کشور عضو اصلی، 17 کشور ناظر و 10 سازمان و تشکل بین المللی به عنوان دومین سازمان بزرگ بین المللی پس از سازمان ملل متحد شناخته می شود. جمهوری اسلامی ایران در شهریور 1391 میزبان شانزدهمین اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد است. کشورهای عضو جنبش در سه سطح سران، وزرا و کارشناسان در این نشست گرد هم خواهند آمد. در میان سران کشورهایی که در ایران حضور می یابند حضور رییس جمهور مصر بسیار مورد توجه رسانه ها قرار گرفته است. چرا که محمد مرسی، نخستین رییس جمهور مصر خواهد بود که پس از انقلاب اسلامی به ایران سفر می کند. حضور مرسی در ایران به گفته برخی کارشناسان، نوعی موفقیت برای دستگاه دیپلماسی ایران قلمداد می شود در این حال صادق زیباکلام دیدگاهی متفاوت دارد. خبرنگار شفقنا (پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه) برای بررسی این موضوع ، دیدگاه دکتر صادق زیباکلام، استاد دانشگاه و تحلیل گر مسایل بین المللی را جویا شده است. زیباکلام با بیان اینکه نباید به حضور مرسی در ایران افتخار کرد یا این حضور را نشانه ای دانست برای پیروزی دستگاه دیپلماسی به خبرنگار شفقنا گفت: با توجه به تغییر و تحولاتی که در مصر اتفاق افتاده است و جنبش دموکراسی خواهانه یا همان بهار عربی که باعث به وجود آمدن انقلاب مصر شد، حضور آقای مرسی در ایران مساله ای بسیار بدیهی به نظر می رسد. این کارشناس امور بین الملل در ادامه با اشاره به دلایل حضور رییس جمهور مصر در ایران، اظهار کرد: بعد از انقلاب مصر این کشور هیچ دلیلی برای دشمنی یا تخاصم با جمهوری اسلام نداشته است بنابراین دلیلی برای عدم حضور وی در این اجلاس وجود ندارد چراکه به هر حال ایران یک کشور اسلامی است که با حکومت حسنی مبارک مخالف بوده است. زیبا کلام افزود: مصر رهبری اسمی غیرمتعهد را داشته و هم اکنون رسما این رهبری به ایران منتقل می شود، بنابراین از این حیث نیز دلیل بسیار خوبی برای حضور آقای مرسی در ایران برای مصر وجود دارد. او با ابراز نگرانی از آینده روابط ایران و مصر اظهار کرد: تصور و تصویری که در ایران از تحولات جهان عرب وجود دارد با واقعیت های این تحولات خیلی سازگار نیست. یک تصور در ایران این است که آن چیزی که در جهان عرب اتفاق افتاده یک جنش بیداری اسلامی است متاثر از نگاه جمهوری اسلامی ایران و جهان بینی این کشور، در حالی که نظر من چیز دیگریست. این استاد دانشگاه با بیان اینکه جنبشی که در جهان عرب رخ داده یک جنبش دموکراسی خواهانه است، گفت: درست است که مردم مصر و تونس مسلمان هستند و آرمان های اسلامی دارند ولی به این معنا نیست که آنها خواهان تاسیس رژیم هایی اسلامی از نوعی هستند که تمام هدف خود را نابودی غرب، آمریکا و اسراییل و دشمنی با آنها خلاصه کرده است. به نظر نمی آید که بخش قابل توجهی از اسلام گراهای مصر ، تونس ، سوریه و ... این گونه باورهایی دارند. زیباکلام با اشاره به اولین سفر خارجی رییس جمهور مصر به شفقنا اظهار کرد: اولین سفر محمد مرسی به عربستان بود. اولین مقامی که بعد از انتخاب مرسی به قاهره رفت وزیر امور خارجه آمریکا بود. او چنین استنباط می کند که تصورات موجود در ایران درباره بهار عربی به واقعیت نزدیک نیست. این تحلیل گر مسایل بین الملل با نقد دستگاه دیپلماسی ایران در مواجهه با تغییرات منطقه گفت: من نگران این هستم که دیر یا زود رفتاری که ما با اردوغان و اسلام گراهای ترکیه کردیم با محمد مرسی و اسلام گراهای مصر انجام بدهیم. اگر یادمان بیاید زمانی که حزب اسلام گرای ترکیه در انتخابات چهار سال پیش این کشور پیروز شد، در ایران شادمانی کردیم اما این قضیه زیاد دوام نیاورد و الان دو سالی هست که در روابط با ترکیه دارای اختلافات زیادی هستیم. او با ابراز نگرانی از مواجهه دستگاه دیپلماسی ایران با اسلام گراهای مصر گفت: نه آقای مرسی و نه هیچ یک از رهبران جنبش اصلی اسلام گرایی در مصر ادبیاتی که ما استفاده می کنیم یا تفکراتی که در ایران داریم را ندارند. این استاد دانشگاه با اشاره به حمایت اسلام گرایان و رهبران مصر از مخالفان  دولت سوریه گفت: ایران و مصر در زمینه های مختلفی مانند سوریه، فلسطین، رژیم صهیونیستی، روابط با آمریکا و غرب و... اختلاف دارند. از این اختلافات نتیجه می گیریم که نباید خیلی خوشحال بود یا حضور رییس جمهور مصر در ایران را یک پیروزی خاص قلمداد کرد. او با اشاره به گمانه زنی ها بر سر حضور دبیر کل سازمان ملل در ایران گفت: هر قدر افراد و چهره های بین المللی تری وارد ایران شوند طبیعی است که اجلاس تهران جایگاه بهتری پیدا خواهد کرد. زیباکلام از دلایل تردید بان کی مون برای حضور در اجلاس را  مواضع مقامات ایرانی ذکر کرد و گفت: اگر بان کی مون به ایران بیاید و مقامات ایران که باید در اجلاس سخنرانی کنند، صحبت هایی درباره نابودی اسراییل و آمریکا و... بزنند طبیعی است که برای بانکی مون خوشایند نخواهد بود .